Historia

Dla pełniejszego zrozumienia, czym było Towarzystwo Przyjacił Dzieci jako organizacja społeczna, należy przypomnieć jego historię i podejmowane inicjatywy oraz doświadczenia, jakie zdobyło w swojej pracy opiekuńczo-wychowawczej. Pierwszy nowoczesny program opieki nad dzieckiem sięga roku 1880, kiedy to powstało Warszawskie Towarzystwo.

Towarzystwo wówczas nie rozwinęło zamierzonych zadań opiekuńczo-wychowawczych, natomiast sformułowało szeroki i śmiały program działania, postulując konieczność przeniesienia obowiązków opiekuńczych ze sporadycznie działających organizacji charytatywnych na władze publiczne i całe społeczeństwo. W programie tym duży nacisk kładziono na ochronę przed demoralizacją, domagano się przepisów chroniących dziecko przed wyzyskiwaniem przez właścicieli zakładów przemysłowych. Stawiano sobie za cel walkę o poprawę zdrowia dzieci oraz zmniejszenie śmiertelności niemowląt. Postulowano sprawowanie opieki nad dzieckiem i rodziną we wszystkich fazach życia i sytuacjach, w jakich znalazło się dziecko i jego rodzina.

Nie wiele z tego udało się zrealizować. Statutu Towarzystwa ówczesne władze nie zatwierdziły, ale też i czasy /zabory/ nie były łaskawe dla tego rodzaju poczynań. Jednak te pierwsze nieformalne kroki społecznych zamierzeń Towarzystwa nie przeszły bez echa. Były impulsem do szukania dalszych rozwiązań, coraz śmielszego formułowania obowiązków społeczeństwa wobec dziecka i rodziny. Za ich m.in. przyczyną w 33 lata później, a więc 1913 r. ożyła w Krakowie idea i nazwa Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, a 1919 r. Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Warszawie. 

1919 r

Powstanie Robotniczego Towarzystwa Przyjacioł Dzieci

1922 r

Dom Dziecka w Helenowie w oparciu o majatek Kazimierza i Bronisławy Dłuskich (siostry Marii Skłodowskiej - Curie)

1923 r

Powstanie placówek opiekuńczych (ogniska, swietlice, przedszkola, żłobki, place zabaw, dziecińce)

1926 r

Kolonie wypoczynkowe i zdrowotne

1928 r

Organizacja poradni społeczno - wychowawczych (obecnie psychologiczno - pedagogicznych)

1930 r

Organizowanie szkoł publicznych

1949 r

Powstanie TPD - połączenie RTPD i ChTPD

1957 r

Rozpoczęcie wydawania pisma "Przyjaciel Dziecka"

1958 r

Organizacja ruchu samopomocowego rodziców dzieci chorych i niepełnosprawnych "Kół Specjalistycznych TPD"

1989 r

Środowiskowe Ogniska Wychowawcze TPD

2000 r

Posiadamy na samym Mazowszu 120 placówek TPD, obejmujemy opieką ok 5000 dzieci i młodzieży, w kraju powstaje 400 placówka TPD

2019 r

Obchodzimy 100 lat działaności

2020 r

Czas pandemii lecz my działamy! Przez cały czas jesteśmy z dziećmi- opiekujemy się nimi w placówkach, daliśmy im warunki do nauki, zapewniając sprzęt do zajęć online. Uruchomiliśmy poradnię psychologiczną dla rodzin i dzieci

2021 r

Budowa Domu Dziennego Pobytu dla osób z niepełnosprawnościami w Olszance koło Żyrardowa

2022 r

Rewolucja wizerunkowa - chcemy odzyskać nasz "blask" medialny. Codziennie pracujemy z 3000 dzieci, dając im wsparcie, pomoc i opiekę. Dożywiamy głodne dzieci. Prowadzimy zajęcia dla osób z niepełnosprawnościami oraz Poradnię Psychologiczną. Budujemy Dom Dziennego Pobytu w Olszance. Utworzyliśmy ośrodek „Nadzieja” jako miejsce wsparcia dla kobiet uchodźczyń wojennych z Ukrainy

W 1919 r. przy Centralnym Komitecie Wykonawczym Polskiej Partii Socjalistycznej powstał Robotniczy Wydział Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim. Był to początek działalności RTPD w Warszawie i kraju. Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci zainaugurowało swoją statutową działalność w Warszawie. Zadziwiający był rozmach, z jakim nakreślono zamierzenia, które RTPD pragnęło realizować. Projektowano takie działania, jak:

  • organizowanie domów dziecka,
  • zakładówwychowawczych,
  • prowadzenie przedszkoli,
  • ognisk dziecięcych,
  • ognisk dla młodzieży szkolnej,
  • sanatoriów,
  • zakładów leczniczo – wychowawczych,
  • zakładów dla dzieci upośledzonych,
  • klubów,
  • kolonii,
  • półkolonii,
  • organizowania bibliotek, czytelni,
  • a nawet zwalczania alkoholizmu.

W 1926 r. na Walnym Zgromadzeniu Delegatów i stowarzyszeń robotniczych i instytucji kulturalno- oświatowych, poza krakowskim TPD, które zachowało niezależność, uchwalono statut i przyjęto nazwę: Robotnicze Towarzystwo Przyjacił Dzieci. Paragraf 3 statutu Towarzystwa, które w 1927r. zostało wpisane do rejestru stowarzyszeń i związków pod numerem 88, głosił: […] Towarzystwo jest organizacją rodziców i wychowawców dla ułatwienia, popierania społecznego organizowania wychowania zgodnie z zasadami pedagogiki naukowej oraz psychologii dziecka, zapewniając dzieciom robotniczym możność swobodnego rozwoju umysłowego i moralnego […]

Z tak szerokiego nakreślonego przez działaczy RTPD programu, w latach 1919-1939 udało się zrealizować:

  • zorganizowanie i poprowadzenie Domu Dziecka przy ul. Nowosieleckiej,
  • Domu Dziecka im. Heleny Dłuskiej w Helenowie,
  • bursy dla chłopców na Żoliborzu,
  • kilku ognisk dla dzieci szkolnych i klubów dla młodzieży,
  • zaczęto organizować półkolonie i kolonie wakacyjne.

 

Oba Domy Dziecka prowadzone przez RTPD były przeznaczone głównie dla sierot i półsierot. W latach 1926-1928 zapewniały całkowitą opiekę 139 dzieciom od 2 lat do 20 roku życia. Domy były koedukacyjne, co w tym czasie były absolutną nowością. Wychowankowie po ukończeniu szkoły podstawowej mieli możliwość kontynuowania nauki w szkołach zawodowych i gimnazjalnych.

Dom Dziecka w Helenowie został zorganizowany w roku 1922 r. dzięki ofiarowaniu przez Bronisławy i Kazimierza Dłuskich ich posiadłości. Dr. Bronisława Dłuska była rodzoną siostrą Marii Skłodowskiej- Curie, która finansowo pomagała w funkcjonowaniu domu. Przy helenowskim domu prowadzone było przedszkole dla 17 dzieci. Praca opiekuńczo- wychowawcza w obu domach dziecka, opierała się na zasadach samorządności dzieci. Miały one zapewnione nie tylko dobre warunki materialne, ale przede wszystkim- dzięki postawie wychowawców – prawidłowy rozwój osobowości, poczucie bezpieczeństwa, atmosferą życia rodzinnego. Nową formą opieki
otwartej było prowadzenie przez RTPD ognisk i klubów niedzielnych.

W Warszawie w latach 1923 – 1928 było siedem ognisk dla dzieci w wieku szkolnym i cztery kluby w sumie obejmujące opiekę 500 dzieci. Warto podkreślić, że ogniska stanowiły pierwsze próby opieki środowiskowej w miejscu zamieszkania. Były w tym czasie ratunkiem dla dzieci z mieszkań ciemnych, wilgotnych, zagrzybionych. Stwarzały warunki do spokojnego odrabiana lekcji, uzyskania pomocy dla dzieci słabo uczących się, były miejscem zabaw, rozwijania inicjatyw, umiejętności współżycia w grupie.
W latach 1926- 1928 RTPD organizowało kolonie i półkolonie wakacyjne, uwzględniając przede wszystkim potrzeby dzieci z rodzin niewydolnych finansowo, zaniedbanych opuszczonych. Objęto wówczas opieką wyjazdową 1765 dzieci. Kolonie organizowano w Helenowie, Broku, Pułtusku, Wieluniu. W tym czasie w punktach półkolonijnych w godzinach w godzinach 8-15 pod stałą opieką wychowawców, otrzymując posiłek, przebywało 1747 dzieci. Więcej uwagi warto też poświęcić pracy środowiskowej żoliborskiego Oddziału RTPD. Była to niezwykle interesująca koncepcja działalności opiekuńczo- wychowawczej w miejscu zamieszkania wypracowana
przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci.

Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa, z którą związało się RTPD wypracowała nowatorskie i aktualne do dziś wzory pracy opiekuńczo- wychowawczej w środowisku zamieszkania. Działalność tą dziś nazwalibyśmy kompleksowym widzeniem spraw dziecka i jego rodziny. Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa powstała 1922 r. z inicjatywy takich ludzi jak: Stanisław Tołwiński, Stanisław Szwalbe, Teodor Toeplitz, którzy byli jednocześnie pierwszymi działaczami RTPD.

W roku 1927, kiedy oddano pierwsze mieszkania rozpoczyna swoją działalność żoliborski Oddział RTPD prowadzony przez dr. Aleksandra Landy. Kompleksowe widzenie spraw dziecka i rodziny wyrażana była dążeniem do stworzenia jak najlepszych warunków rozwoju dzieci i
młodzieży, a przede wszystkim realizowania podstawowego problemu w opiece i wychowaniu, jakim jest profilaktyka. Osiedle posiadało wiele placówek opiekuńczo-wychowawczych. Oddział żoliborski RTPD prowadził m.in. poradnię higieniczno-wychowawczą łącznie z ambulatorium, z której wyłoniono poradnie dla niemowląt, dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym i dla dorosłych. W latach 1932-1938 pod opieką poradni pozostawało 192 dzieci w wieku do 14 lat. RTPD prowadziło kuchnię mleczną, która była
uzupełnieniem poradni higieniczno-lekarskiej w zakresie racjonalnego żywienia dzieci, przedszkole, które obejmowało opiekę 120 dzieci. Organizowano zajęcia dla trzech grup dzieci w wieku przedszkolnym oraz naukę w zakresie trzech oddziałów szkoły powszechnej, zorganizowano świetlicę przedszkolną dla dzieci nie uczęszczających do przedszkola. Zrealizowana została idea stworzenia szkoły podstawowej. W latach1930-1931 i 1938-1939 do szkoły RTPD uczęszczało 127 dzieci. Była to szkoła głębokiej tolerancji, uśmiechu i bogatego życia społecznego.

Ostatnim ogniwem instytucji opiekuńczo-wychowawczym było zorganizowanie w roku szkolnym 1934/1935 gimnazjum im. Bolesława Limanowskiego. Gimnazjum to obejmowało swoim nauczaniem 140 uczniów osiedla, posiadało własne warsztaty, ogród szkolny, czytelnię. Wszystko to stanowiło nieodzowne elementy realizowania planów wychowawczych i dydaktycznych. Prowadzono również szereg placówek wychowania pozaszkolnego, takich jak: świetlica, ogród zwierzyniec, biblioteka, której organizatorem i kierownikiem była dr. Maria Arnoldowa, teatr kukiełkowy, kursy muzyczne.

W roku 1938 na pierwszym w niepodległej Polsce Ogólnopolskim Kongresie Dziecka w Warszawie RTPD przedłożyło szereg wniosków dotyczących m.in. powszechnej opieki nad macierzyństwem, równouprawnienia dzieci nieślubnych, pomocy matkom w dochodzeniu ojcostwa, podejmowania spraw
 dopcyjnych i rodzin zastępczych. W okresie przeobrażeń społeczno-politycznych, jakie zachodziły w naszym kraju w latach 1948/1949 doszło do połączenia RTPD CHTPD. Nastąpiło to 13 maja 1949 roku na zjeździe Zjednoczeniowym Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. W tym samym roku TPD otrzymało status stowarzyszenia wyższej użyteczności.

Działalność TPD w latach 1949/ 1956 był okresem dla TPD bardzo trudnym. Nie był to dobry czas i warunki dla organizacji społecznych. Następowało zacieśnianie ram działalności opiekuńczej TPD Już w roku 1950 na skutek odgórnych poleceń przekazywano państwu placówki higieniczno-lekarskie, oświatowo-kulturalne w tym dziecięce wiejskie, domy turnusowe itp.

Od 1953 roku TPD było w stopniowej likwidacji i w bardzo ograniczonym zakresie dotrwało do 1956 roku. Dopiero po październiku 1956 roku powstał sprzyjający klimat dla reaktywowania organizacji. 26 maja odbył się w Warszawie I Krajowy Zjazd odrodzonego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci.

Podstawowymi zadaniami stały się:

  1. Działalność opiekuńczo-wychowawcza poprzez organizację placówek:
    świetlic, ośrodków szkolno-wychowawczych, ośrodków
    rehabilitacyjno-wychowawczych;
  2. Organizacja wypoczynku dzieci i młodzieży w okresie ferii letnich i zimowych w formie kolonii wypoczynkowych, obozów stałych i wędrownych, biwaków, półkolonii, ośrodków wczasów dziecięcych, punktów w miejscu zamieszkania / Lato w mieście. Zima w mieście.
  3. Organizacja poradnictwa dla rodziców poprzez prowadzenie poradni społeczno-wychowawczych, spotkań rodziców w kołach TPD;
  4. Organizacja opieki zdrowotnej poprzez powoływanie Kół Pomocy Dzieciom
  • z upośledzeniem umysłowym,
  • niepełnosprawnych ruchowo,
  • z alergię i astmę oskrzelową,
  • na diecie bezglutenowej i bezmlecznej,
  • z fenyloketonurię,
  • z muskoviscydozę.

 

Po koniec lat 80-tych nastąpiły w Polsce zmiany ustrojowe. Nastąpił okres intensywnego rozwoju gospodarki. Wzrosła liczba dzieci tzw. dzieci ulicy żyjących w wyjątkowo trudnych warunkach materialnych, zagrożonych niedostosowaniem społecznym Transformacja gospodarcza niosąca ze sobą jednocześnie trudności finansowe w rodzinach, bezrobocie, i inne negatywne skutki zjawiska przemian. Zarząd Wojewódzki TPD w Warszawie stworzył system opiekuńczo-wychowawczy, który zapobiegałby tym patologiom, a zwłaszcza ich skutkom odbijającym się najdotkliwiej na dzieciach. Rozpoczęto organizowanie środowiskowych Ognisk Wychowawczych TPD.

Zostań
wolontariuszem

Przekaż
darowiznę